Het bloed in onze aderen – Miquel Bulnes

Dit boek is een dikke maar zeer leesbare pil (615 pagina’s) over een klein maar roerig stukje uit de Spaanse geschiedenis.
Hoofdpersoon is Augusto Santamaría del Valle, een trotse telg uit een geslacht van militairen, die we in het begin van het boek aantreffen als kapitein in Afrika. Al is het niet degene met wie het boek begint: dat is luitenant Emilio Amores: helemaal geen ijzervreter zoals Santamaría del Valle, maar iemand die zijns ondanks in Afrika is gestationeerd en alleen maar naar huis wil. Helaas is dat Amores echter niet gegund. Want dit is een realistische historische roman, dus niet een boek met een ‘eind goed, al goed’ voor de ‘aardige’ personages. En een boek waarin ‘aardige’ personages sowieso dun gezaaid zijn. De meeste personages in het boek hebben, ook al zijn ze best sympthiek, zeer menselijke eigenschappen zoals egoïsme, machtsbelustheid en leugenachtigheid. En ieder strijdt voor zijn eigen idealen en belangen en ziet kansen, want er is veel

maatschappelijk en politiek ongenoegen en allerlei groeperingen (liberalen, socialisten, vakbonden, monarchisten, maar ook het leger en de junta’s) bestrijden elkaar proberen de macht te pakken te krijgen. Het is daardoor best moeilijk om het verhaal van het boek na te vertellen, maar wat er zoal speelt wordt op p. 423 in een notendop samengevat als de club van vijf waar Santamaría del Valle deel van is gaan uitmaken de situatie bespreekt:
”’Het terrorisme van de syndicaten,’ zegt Molina (voorzitter van de Nationale Katholieke Vereniging van Propagandisten). ‘Dát is de grootste bedreiging voor de Spaanse orde. En daarmee bedoel ik niet zozeer de aanslagen als wel de stakingen die het land verlammen. We kunnen niet langer toestaan dat de vakbonden het openbare leven keer op keer platleggen. Er moet een algeheel stakingsverbod komen, zonodig gehandhaafd door het leger.’
’Veel belangrijker is de impasse in Afrika,’ vindt Augusto. ‘Het is een schande dat onze regering de officiersmacht daar weigert te steunen. We laten ons door de Berbers voor schut zetten, we zijn de paria’s van Europa. Eerste prioriteit is een oplossing voor het probleem in het protectoraat.’
’Als we toch een lijstje aan het maken zijn,’ zegt Belmonte (een bestuurslid van de vrije syndicaten, en van de somatén, de Catalaanse burgerwacht): ‘De somatén verdient officiële erkenning als ordedienst.’
’Ik zal het allemaal opschrijven,’ zegt Molina. Hij pakt een potlood en een aantekenboekje.
‘En het Catalaans separatisme is het leger een doorn in het oog,’ zegt Augusto.
Molina kijkt op naar de majoor. ‘Nou, separatisme... het gaat natuurlijk niet om onafhankelijkheid, maar om autonomie,’ verdedigt hij.
‘Uit de krantenberichten maak ik echter heel iets anders op.’
Vader Andres zwijgt voor het moment. De onenigheid tussen de andere mannen verontrust hem, bijna net zo erg als het hem verontrust dat geen van de drie zich druk lijkt te maken over de bedreigingen waaronder de kerk te leiden heeft.”
Bij dit alles zorgt een moord - die moet worden opgelost door de in Afrika gewond geraakte en daarop in Madrid als commissaris bij de veiligheidsdienst aangestelde Santamaría del Valle - voor een intrigerende verhaallijn: waarom is deze moord gepleegd, wat heeft een boek ermee te maken, en waar is dat boek? En door dat (dag)boek betrekt Bulnes nog weer een heel ander stukje geschiedenis in zijn verhaal, namelijk de geschiedenis van Enriqueta Martí. Een gruwelijke geschiedenis, en blijkbaar ook waar gebeurd, zoals te lezen is op http://en.wikipedia.org/wiki/Enriqueta_Mart%C3%AD. Kortom, Het bloed in onze aderen is een heel interessant boek, waarin veel aan de orde komt en dat – mede door de veelheid aan personages die wordt opgevoerd en het heen en weer springen in de tijd – niet gemakkelijk is maar desondanks wegleest als een trein. Misschien nog iets gemakkelijker als je wat meer kennis hebt van de tijd waarin het boek zich afspeelt, zoals bijvoorbeeld te lezen valt op http://en.wikipedia.org/wiki/Spain_under_the_Restoration. Ik vond het zelf in ieder geval een beetje jammer dat ik dit artikel pas na het lezen van het boek heb gevonden.

Overigens is het boek niet steeds even mooi geschreven. Zo is het misschien wel van deze tijd maar naar mijn mening beslist niet mooi als ergens meubels ‘missen’ en als personen zich ‘verschuilden’. En dit zijn geen vertaalfouten, want het boek is – daar kwam ik al lezende achter – niet vertaald, want Bulnes is half Spaans en half Nederlands en schreef het boek dus in het Nederlands. Dat merk je soms aan de manier waarop hij zich uitdrukt en die zo hedendaags Nederlands is, dat die in een vertaald boek niet snel zal voorkomen (heb helaas geen voorbeelden hiervan gemarkeerd). Doordat het taalgebruik hedendaags is, leek het me af en toe trouwens anachronistisch, maar ik stoorde me daar in dit boek eigenlijk niet aan, omdat het gewoon een heel interessant, goed in elkaar gezet verhaal is dat bij mij vooral bewondering afdwingt.

Omdat het boek erg complex is, vind ik het moeilijk te beschrijven. Daarom voor de volledigheid ook nog twee links naar andere besprekingen op internet:

Deze twee lezers vinden het ook een goed boek:

http://www.recensieweb.nl/recensie/3608/Hete+Spaanse+zomer,+vol+passie.html

http://gal-altijdeenboek.blogspot.com/2011/08/het-bloed-in-onze-aderen-van-miguel.html

Deze bespreker is minder enthousiast:

http://www.cuttingedge.be/books/reviews/305814-bloed-in-onze-aderen